Ενδοσχολική βία: προβληματισμός πάνω στους τρόπους αντιμετώπισής της.

Θα σας διηγηθώ μια ιστορία που (θα μπορούσε και να) είναι αληθινή και αφορά την αντιμετώπιση ενός περιστατικού ενδοσχολικής ρατσιστικής βίας:

Κάποια χρονιά, την προηγούμενη Παρασκευή από την 25η Μαρτίου, μετά από τη δοκιμαστική παρέλαση που είχαμε κάνει την έκτη ώρα (μην ξεχνάμε ότι είμαι γυμναστής σε δημοτικό σχολείο), διαπίστωσα ότι ένας μαθητής, ο Μανώλης, έκλαιγε και μάλιστα με αναφιλητά. Τον ρώτησα τι του συμβαίνει και μου είπε ότι ένα άλλο παιδί, ο Γιώργος, τον είχε πει "Τούρκο". Σημειώνω εδώ ότι ο Μανώλης (ένα καλό και φιλότιμο παιδί) είναι μουσουλμάνος. Επειδή εκείνη την ώρα τα παιδιά είχαν σχολάσει και ο Γιώργος είχε φύγει, προσπάθησα να τον παρηγορήσω λέγοντάς του: "Καλά, δεν εξήγησες στον Γιώργο ότι είσαι Έλληνας κι ότι αυτά που σου λέει είναι κουταμάρες;". "Ναι, κύριε, αλλά αυτός συνέχισε να με λέει Τούρκο", μου απάντησε. "Ε, τότε ασ’ τον να λέει τις κουταμάρες του και μην τον ξεσυνερίζεσαι και στενοχωριέσαι. Αν σου έλεγε ότι είσαι ...εξωγήινος, θα στεναχωριόσουνα;". "Όχι", μου απάντησε και σταμάτησε να κλαίει...

Μεσολάβησε Σαββατοκύριακο και η υπόθεση δεν είχε βγει από το μυαλό μου. Σκεφτόμουν διάφορα, όπως την αντίδραση των γονιών του Μανώλη αν μάθαιναν το συμβάν. Θέλοντας, λοιπόν, να προλάβω καταστάσεις, αλλά κυρίως να αποτρέψω τη δημιουργία παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον, τη Δευτέρα, πριν χτυπήσει το κουδούνι για προσευχή, πήρα από το χέρι και τους δύο και τους πήγα κάπου απόμερα για να κουβεντιάσουμε το θέμα (εδώ να σημειώσω ότι ο Μανώλης πρέπει να είχε ξεχάσει το συμβάν, γιατί δεν έδειχνε να μαντεύει για ποιο θέμα ήθελα να κουβεντιάσουμε -αθάνατη παιδική ψυχή!). Απευθύνθηκα στον Γιώργο και του θύμισα το γεγονός, λέγοντάς του στη συνέχεια: "Είσαι ακόμα μικρός και κάποια πράγματα μπορεί να μη τα γνωρίζεις, αλλά πρέπει να ξέρεις ότι ο Μανώλης είναι Έλληνας μουσουλμάνος*, με καταγωγή από τη Θράκη. Ξέρεις τι αγώνας γίνεται από τους Τούρκους για να πείσουν αυτούς τους ανθρώπους ότι δεν είναι Έλληνες αλλά Τούρκοι, ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να διεκδικήσουν τη Θράκη σαν τουρκική περιοχή; Και ξέρεις τι αγώνας γίνεται από τους Έλληνες μουσουλμάνους, όπως είναι ο Μανώλης και η οικογένειά του, για να μη δεχτούν αυτό που είπες στο Μανώλη, δηλαδή ότι είναι Τούρκοι; Εσύ, λοιπόν, μ’ αυτό που είπες, κατάλαβες ότι ουσιαστικά πήρες το μέρος των Τούρκων; Αν οι πατεράδες οι δικοί σου και του Μανώλη αγωνίστηκαν για να γίνει η Θράκη και πάλι ελληνική, οι οικογένειες όπως αυτή του Μανώλη αγωνίζονται ακόμα για να παραμείνει η Θράκη ελληνική! Καταλαβαίνεις, λοιπόν, πόσο πλήγωσες τον συμμαθητή σου; Είναι σαν κάποιος να αποκαλούσε εσένα ...Παναθηναϊκό (εκεί, έδειξε να το καταλαβαίνει ακόμα καλύτερα, μιας και ο Γιώργος είναι φανατικός Ολυμπιακός)! Νομίζω ότι, τώρα που τα έμαθες όλα αυτά, οφείλεις μία συγγνώμη στο συμμαθητή σου”.

Αυτό και έγινε, με τα δύο παιδιά να απομακρύνονται αγκαλιασμένα και χαμογελαστά. Μάλιστα, ο Μανώλης μου φάνηκε ότι απομακρύνθηκε κατά δύο πόντους ...ψηλότερος, από εθνική υπερηφάνεια!

Στη συνέχεια, ενημέρωσα και τον διευθυντή μας, ο οποίος, λόγω θέσης, πρέπει να γνωρίζει όλα όσα σχετίζονται με το σχολικό χώρο.

Τα βρίσκετε όλα αυτά καλά; Λάθος! Κακά, κάκιστα είναι με βάση τις σχετικές εγκυκλίους του υπουργείου. Μάλιστα, για μια τέτοια αντιμετώπιση του συμβάντος θα μπορούσε να μου γίνει αναφορά και να τρέχω και να μη φτάνω!

Οι ενδεδειγμένες ενέργειες ήταν: α) αναφέρω το συμβάν, χωρίς καθυστέρηση, σε κάποιο μέλος της Ο.Δ.Π. (Ομάδα Διαχείρισης και Πρόληψης ενδοσχολικής βίας και ρατσισμού) του σχολείου μας, σαν περιστατικό ενδοσχολικής (ρατσιστικής) λεκτικής βίας (αυτό το έκανα εκ των υστέρων στον πρόεδρο της ομάδας, που είναι ο διευθυντής). β) Ως τέτοιο, το περιστατικό καταγράφεται από την Ο.Δ.Π. στην ηλεκτρονική διαδικτυακή πλατφόρμα του Παρατηρητηρίου για την Ενδοσχολική Βία. γ) Η Ο.Δ.Π., σε συνεργασία με άλλους υποστηρικτικούς φορείς, όπως είναι η σχολική ψυχολόγος (αν υπάρχει), αποφασίζει ποια στρατηγική θα ακολουθηθεί για τη σωστή αντιμετώπιση του συμβάντος (π.χ., να καλεστούν οι γονείς και των δύο παιδιών. Το αν αυτό θα σήμαινε την πιθανή έναρξη "βεντέτας" μεταξύ τους για κάτι που -σας θυμίζω- το θύμα είχε ήδη ξεχάσει, δεν φαίνεται να απασχολεί κανέναν ...). δ) και τελευταίο, να εφαρμοστεί αυτή η στρατηγική και, βέβαια, τα αποτελέσματα να καταγραφούν και πάλι στη διαδικτυακή πλατφόρμα που προανέφερα. Τότε, όλα θα ήταν(;) καλά (βλ. ακόλουθη χιουμοριστική εικόνα του Αρκά)!

Νομίζω ότι τώρα καταλαβαίνετε γιατί, όταν μου ζητήθηκε να αναλάβω να γράψω κάποιες προτάσεις, στον ανοικτό διάλογο που γινόταν διαδικτυακά για την παιδεία, απάντησα ότι η μοναδική πρόταση που έχω να κάνω είναι: "Αφήστε μας ήσυχους να κάνουμε τη δουλειά μας!" Και αυτή είναι και η αλήθεια. Δεν με νοιάζει τόσο αν θα έχω ή όχι τις υποδομές για να κάνω καλύτερα τη δουλειά μου. Με νοιάζει, όμως, αυτές οι υποδομές να μην είναι τόσο δαιδαλώδεις, ώστε να μη μου επιτρέπουν να κάνω καν τη δουλειά μου!

Το να πράξω αυτά που έπραξα, στην παραπάνω ιστορία, ήταν δουλειά μου και σαφώς ανήκαν στο παιδαγωγικό-διδακτικό μου έργο. Όλα τα άλλα θα μπορούσαν να αποτελούν δουλειά γραμματέα, αλλά σίγουρα όχι παιδαγωγού!

Ίσως γι αυτό ο συνομιλητής μου, μετέφρασε την πρότασή μου σε πρόταση για ύπαρξη γραμματειακής υποστήριξης στην κάθε σχολική μονάδα (για όσους γνωρίζουν τον παραλογισμό που επικρατεί σ’ αυτό το θέμα στα σημερινά σχολεία, είναι γνωστό ότι και δύο ακόμη γραμματείς με το ζόρι θα έφταναν!).

Είμαστε παιδαγωγοί και όχι καταγραφείς-γραμματείς!

Οι σπουδές μας μας παρείχαν τις γνώσεις για ν' αντιμετωπίζουμε άμεσα, ουσιαστικά και με παιδαγωγικό τρόπο τέτοιες καταστάσεις, πριν λάβουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις (τα παιδιά ξεχνούν και "τα βρίσκουν", οι μεγάλοι όχι).

Εδώ, δεν μπορώ να μη θυμηθώ το ξέσπασμα μιας συναδέλφου δασκάλας, που, κάποια στιγμή είπε με αγανάκτηση: "Βρε παιδιά! Εγώ, αν ήθελα να γίνω γραμματέας, θα μπορούσα να το είχα κάνει, όταν μου είχε δοθεί η ευκαιρία για μια τέτοια θέση στην εταιρεία του αγωγού φυσικού αερίου (καταγόταν από την ανατολική Μακεδονία). Όμως, εγώ ήθελα να γίνω δασκάλα! Αυτό αγαπούσα και αυτό σπούδασα. Τι είναι αυτά που μας βάζουν να κάνουμε τώρα;"!

Λοιπόν, μπορείτε να πείτε ότι όλα αυτά που λέω είναι μπούρδες ή μπορεί κάποιοι εκεί "πάνω", που βγάζουν τις εγκυκλίους με ρυθμό που δεν προλαβαίνουμε καν να τις διαβάσουμε (κάτι σαν τα μνημόνια, δηλαδή), να καταλάβουν ότι η οργάνωση της παιδείας δεν πρέπει να τρώει την ουσία της παιδείας.

* Κάποιοι (αυτοί οι ελάχιστοι, που διαβάζετε τις αναρτήσεις μου) μπορεί να μου πουν: "Για στάσου, Σπύρο. Εσύ δεν έγραφες κάπου αλλού ότι η ιδιότητα του Έλληνα και του Ορθόδοξου χριστιανού είναι άρρηκτα δεμένες; Τώρα, πως μας τα αλλάζεις;".

Απαντώ: Στην ίδια ανάρτηση, αναφέρω και μουσουλμάνους που, στην επανάσταση του 1821, πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων, ενάντια στους ομόπιστούς τους, αλλά αποτελούσαν εξαιρέσεις. Ούτε ο κανόνας καταργεί τις εξαιρέσεις (δεν μπορείς ν’ απαγορεύσεις σ’ ένα μουσουλμάνο να αισθάνεται Έλληνας), ούτε οι εξαιρέσεις καταργούν τον κανόνα, αντίθετα τον επιβεβαιώνουν!