Γιατί κάνουμε παρέλαση; Απόπειρα νοηματοδότησης ενός αμφισβητούμενου θεσμού.

Σε κάθε εθνική εορτή τιμούμε κάποια κατορθώματα των προγόνων μας (το έπος του '40, τον απελευθερωτικό αγώνα του '21, κλπ.). Αυτό γίνεται μέσα από κάποιες συγκεκριμένες δράσεις, όπως:

1. Ομιλίες, όπου θυμόμαστε αυτά τα κατορθώματα και παίρνουμε παραδείγματα από το χθες για το σήμερα και το αύριο.

2. Επιμνημόσυνες δεήσεις, όπου προσευχόμαστε στο Θεό να αναπαύσει τις γενναίες ψυχές των ηρώων μας.

3. Καταθέσεις στεφάνων στους νικητές των λογισμών της προδοσίας και του τύπου "εγώ θα σώσω το ρωμαίικο;" ή "άσε κάποιους άλλους να κάνουν αυτό που πρέπει, εγώ περισσεύω".

4. Και τέλος, παρελάσεις, τόσο μαθητικές όσο και στρατιωτικές, όπου όλες οι αρχές του κάθε τόπου, μαζί με το λαό, συγκεντρώνονται για να δουν ...τι;

Ως παιδαγωγός, με αντικείμενο τη Φυσική Αγωγή, και άρα καθ' ύλην αρμόδιος να μάθω στους μαθητές μου να κάνουν σωστό βήμα, δεν θα μπορούσα να το κάνω αυτό χωρίς να δώσω ένα νόημα σ' αυτή την ιδιότυπη άσκηση συντονισμού-συγχρονισμού (γενικά, οτιδήποτε τους μαθαίνω, π.χ. σε τεχνική ή τακτική παιχνιδιών και αθλημάτων, πάντα τους εξηγώ γιατί είναι έτσι κι όχι αλλιώς ή τους βοηθώ να το βρουν από μόνοι τους).

Αφού, λοιπόν, τους κάνω σε γενικές γραμμές την παραπάνω εισαγωγή, επισημαίνοντας και το γεγονός ότι οι παρελάσεις δεν γίνονται σε κάποιο έρημο μέρος αλλά σε κεντρικό σημείο της πόλης και με θεατές όλους τους άρχοντες και το λαό, φτάνω στο ερώτημα που τέθηκε και παραπάνω: Όλοι αυτοί τι έρχονται να δουν στην παρέλαση;

Αργά ή γρήγορα, βρίσκουν την απάντηση: "Έρχονται να δουν αν κάνουμε καλό βήμα". "Ωραία!", συνεχίζω, "Και τι σχέση έχει αυτό με τους ήρωες που τιμούμε στην παρέλαση;". Εκεί, τα πράγματα δυσκολεύουν λίγο και, συνήθως, χρειάζεται και η δική μου βοήθεια για ν' απαντήσουν.

Ο συλλογισμός που διαλογικά κάνω μαζί τους για να τους βοηθήσω είναι πάνω-κάτω ο εξής:

"Είπαμε ότι, σε κάθε εθνική γιορτή, τιμούμε τους προγόνους μας για κάποια κατορθώματα που έκαναν. Όλα αυτά τα κατορθώματα έγιναν όταν ήμασταν μονοιασμένοι σαν λαός, ενώ, όταν ήμασταν διχασμένοι, μόνο καταστροφές και συμφορές έβρισκαν τον τόπο μας. Με άλλα λόγια, ο,τι καταφέραμε το καταφέραμε όλοι μαζί.

Αυτό το "όλοι μαζί", όμως, είναι το μυστικό της επιτυχίας και για το σωστό βήμα. Όλοι αυτοί, λοιπόν, που έρχονται στην παρέλαση θέλουν να δουν αν μπορούμε και εμείς, όπως έκαναν οι πρόγονοί μας, να κάνουμε κάτι όλοι μαζί, όταν μας το ζητήσει η πατρίδα μας.

Αν το δουν αυτό, καμαρώνουν, γιατί βλέπουν ότι η νέα γενιά δείχνει ότι μπορεί να γίνει ένα σώμα και μια ψυχή και να πετύχει κι αυτή τα ίδια ή και μεγαλύτερα κατορθώματα απ' αυτά που πέτυχαν οι πρόγονοί μας, εφόσον και όταν οι καιροί το απαιτήσουν."

Εδώ θα σχολιάσω κάποια αντιπρόταση μιας συναδέλφου, που, βασισμένη πάνω-κάτω στο ίδιο σκεπτικό, αντί για παρέλαση, που αρνήθηκε να κάνει, είπε να παρουσιάσει παραδοσιακούς χορούς, που, έχοντας το ίδιο συστατικό της επιτυχίας (το "όλοι μαζί"), θα τιμούσαν εξίσου την εθνική επέτειο.

Η διαφωνία μου πάνω σ' αυτό έχει να κάνει με καθαρά πρακτικά ζητήματα:

Πρώτο είναι το ζήτημα του απαιτούμενου χώρου, αφού, και στον πιο πυκνό χορευτικό σχηματισμό, απαιτείται πολλαπλάσιος χώρος από αυτόν των τμημάτων παρέλασης.

Δεύτερο είναι το ζήτημα του επιπέδου δυσκολίας οποιουδήποτε χορού (ακόμα και του συρτού στα τρία) σε σχέση με το βήμα, που είναι απλός βηματισμός στον απλούστερο ρυθμό (4/4), βατός ακόμα και σε άρρυθμους μαθητές (σύμφωνα με νεώτερες έρευνες, υπάρχουν άτομα που δεν μπορούν ν' ακολουθήσουν ικανοποιητικά κάποιο ρυθμό, άσχετα με την εκπαίδευση που θα λάβουν).

Έτσι κι αλλιώς, σε πολλά μέρη (και στο δικό μας), μετά την παρέλαση, στήνονται παραστάσεις παραδοσιακών χορών, όπου όλοι μας καμαρώνουμε αυτό το "όλοι μαζί" και σε αυτό το επίπεδο δυσκολίας.

Στο επιχείρημα ότι οι παρελάσεις είναι κατάλοιπο μαύρων περιόδων ολοκληρωτικών καθεστώτων δεν θα σταθώ, αφού είναι γνωστό σε όλους ότι, στους ηρωικούς αγώνες του 1912-13, μετά την απελευθέρωση κάποιας πόλης, συχνά ακολουθούσε παρέλαση, μέσα σε γενικό ενθουσιασμό και επευφημίες.

Τέλος, όσον αφορά τη στάση κάποιων γονιών που, με αφορμή την κλήρωση για τη σημαία που μπορεί ν' αναδείξει όχι και τόσο άξιους -κατά τη γνώμη τους- μαθητές, δηλώνουν ότι δεν θα αφήσουν τα παιδιά τους να συμμετάσχουν στην παρέλαση, έχω να σχολιάσω ότι, αν σκέπτονταν έτσι οι συμμετέχοντες στο έπος του '40 ήρωες (ότι δηλαδή επικεφαλής του αγώνα έλαχε να είναι ένας άνθρωπος που, κατά τη γνώμη τους, ασκούσε με λάθος τρόπο την εξουσία), δεν θα μιλούσαμε σήμερα για έπος, αλλά για εθνική ντροπή. Εμείς δεν ακολουθούμε τον σημαιοφόρο αλλά την σημαία, όποιος κι αν είναι αυτός που την βαστά, γιατί αυτή είναι που συμβολίζει τους αγώνες του έθνους μας.